In de adem van de Meesters

In mijn vorige blog schreef ik dat troostende zinnen soms meer zeggen over degene die ze uitspreekt dan over degene die door verlies gaat. Je hoort het wanneer hun eigen pijn zachtjes meereist in de woorden. Hoe we omgaan met wat ons raakt, is nu eenmaal persoonlijk. Jij jouw weg, ik de mijne.

In moeilijke momenten merk ik dat mijn taal verschuift. Wat eerst een ‘uitdaging’ was, wordt dan een ‘uitnodiging’. Een uitnodiging om dieper te gaan. Woorden doen ertoe — misschien wel meer dan ons verstand kan bevatten.

Spirituele leraren wijzen al eeuwen dezelfde richting: liefde. De weg is liefde; de ervaringen het spel.

De boodschappen van mijn eigen leraren echoën in mijn hart:
Ga diep in de pijn en je zult liefde vinden.
Treed het zwarte gat tegemoet en vertrouw dat er liefde is.
Verdwijn in de eenzaamheid en laat liefde je meester zijn.
I refuse to see anything but love
Love is the only resolution

Het zijn geen gemakkelijke aanwijzingen. In het begin begreep ik ze niet eens of ontstond er weerstand, maar mijn verlangen naar verlossing van de pijn bleef een stuwende kracht. Steeds dieper durven zakken in pijn brengt niet alleen rauwheid, maar ook vertrouwen. Elke keer dat je de pijn tegemoet treedt, wordt angst een beetje zachter of verdwijnt.

Alle grote meesters reiken hetzelfde aan; de leerling moet het werk doen. Zo wordt zichtbaar dat het leven met zijn ups en downs één grote zee van beweging is. Wat ook opkomt of verdwijnt: het is dezelfde zee.

En wij zijn niet die bewegingen.
Niet de storm, niet de stilte, niet onze gedachten of ervaringen.

Mijn hoofd kan hier niets mee, maar mijn hart weet:
we hébben ervaringen maar we zíjn ze niet.
We kunnen ze waarnemen - en dat helpt zeker - maar uiteindelijk wijzen de meesters naar iets wat voorbij al dat waargenomene ligt. Wat een geschenk dat deze wijsheid zo beschikbaar is.

Eén helder licht onder hen is Nissargadatta. Zijn leraar, Sri Siddharameshwar Maharaj, gaf hem geen vraag mee om op te mediteren, maar een richting: verblijf in het zuivere gevoel van ‘I Am’. Niet als iets om te begrijpen, maar als een levende aanwezigheid.

In zijn boek I Am That verwijst Nissargadatta onvermoeibaar naar dat stille, onveranderlijke wat beschikbaar wordt wanneer alle gedachten vanzelf tot rust komen. Presentie. Aanwezigheid. God. Liefde. Eenheid.

En toch, in onze menselijkheid blijven die vragen maar opborrelen:
Wat is ‘That’?
Wie wil het toch allemaal weten? Kunnen we het met rust laten?
En de vraag en het antwoord laten samenvallen in presentie?

De uitnodiging accepteren:
om stil te worden, om te luisteren
en de stille aanwezigheid gewoon te laten zijn…
Samen vallen in je adem,
totdat alleen dat wat waar is, nog ademt.

 

Meer weten over begeleiding in bewustwording? 

Als stilte troost wordt

De vrouw kijkt me met een zachte, meevoelende blik aan. Dan zegt ze, met een zucht waarin haar eigen recente verlies doorklinkt: ‘Het is gewoon een zwart gat dat achter blijft.’
Ik slik en voel een rilling door me heen gaan.

Het raakt me hoe een overlijden, een afscheid of ziekte mensen vaak dichter bij elkaar brengt. Als we zien dat iemand verdriet heeft, willen we iets doen: even laten weten dat we aan ze denken, dat we van ze houden, dat we er zijn. Alsof zo’n gebeurtenis iets universeels in ons aanraakt. We uiten dat in bloemen, kaartjes, appjes, kleine gebaren. Iedere attentie is een pareltje van medeleven. Ze bieden troost aan degene die lijdt, maar geven ook de mensen eromheen het gevoel dat ze betrokken zijn.

Tegelijk kan het verlies van een ander – veelal onbewust - onze eigen angst of oud, onverwerkt verdriet aanraken. Dan kan een goedbedoeld woord ineens een projectie worden. De troostende zinnen zeggen dan soms meer over degene die ze uitspreekt dan over degene die nu door een verlies gaat. Dat hoor je als hun eigen pijn of verdriet doorsijpelt in de woorden:
‘Het is een zwart gat waar je inzakt.’
‘Het is zó afschuwelijk.’
‘Je zult je wel eenzaam voelen.’
Of iemand begint te vertellen over een eigen ervaring, vaak zwaarder of ingrijpender. Ik denk dat we dat allemaal wel herkennen. We zijn tenslotte allemaal mensen en iedereen beweegt op eigen tempo en wijze door het leven heen.

Terwijl ik luister naar deze vrouw, vraag ik me af hoe ik haar zou kunnen uitleggen dat een verlies niet altijd als een zwart gat ervaren hoeft te worden. Haar pijn is zo tastbaar aanwezig dat het als een donkere wolk tussen ons in hangt. En die wolk is het enige dat op dit moment aandacht nodig heeft. Woorden lijken te veel, te groot.
Spontaan pak ik haar hand en druk die zachtjes. Zo zitten we daar samen. In stilte. Diezelfde stilte waar de één zo bang voor kan zijn en die voor de ander juist helend is.

En precies die stilte deed even iets. Heel klein, heel zacht - maar toch: de donkere wolk werd iets lichter.

Misschien is dat uiteindelijk alles wat we kunnen doen: laten weten dat we er zijn, dat we meeleven, dat de ander niet alleen hoeft te dragen wat zwaar is.
We zijn tenslotte allemaal mensen en iedereen beweegt op eigen tempo en wijze door het leven heen.

 

 

Klik hier als je zelf vragen hebt over rouwen, over afscheid nemen

Een empty nest — maar een vervuld hart.

Dochters. Ze zeggen het altijd zoals het is:
‘Mam, je hebt nu officieel een empty nest.’

Het klopt. Ook al zijn de kinderen allang uitgevlogen, er waren altijd nog honden. Eerst drie, toen twee, en heel lang nog één: onze Russische prinses. Na 38 jaar moederlijke zorgen en ongeveer 23 jaar hondenzorgen is ons huis nu écht leeg. En niet alleen het huis – ík voel me leeg. Ik mis gewoon mijn kameraadje. Een gevoel van doelloosheid bekruipt me, een zachte zinloosheid die diep snijdt. 

Of ik nu de kaasschaaf pak, opsta, de bel hoor, mijn schoenen aantrek of mijn jas pak… telkens verwacht ik een natte neus en die verwachtingsvolle blik: ‘Krijg ik iets lekkers?’ of ‘Gaan we wandelen?’. En dan nu..niets.

De laatste dag dat ze bij ons was, was mooi. Fijne wandelingen, gezelligheid van bezoek, lekker eten, een rustige avond aan onze voeten. Totdat ze plotseling opstond, wankelde en in elkaar zakte. Ze kon niets meer. Helemaal niets meer.

Na een rit naar het dierenziekenhuis werd duidelijk: we konden en wilden haar niet laten lijden. Na een vol en liefdevol leven is onze grote harige vriendin in onze armen overleden. Thuis lag ze in haar mandje, alsof ze sliep. Het afscheid was zacht, liefdevol en dankbaarheid overheerste.

De leegte in huis overvalt me. In haar mand brandt een kaarsje, symbool voor het licht dat ze is. Manlief zuigt de laatste haren op en zet haar voerbak uit het zicht.
Ik ga naar buiten. Wandelen. Wandelen. Wandelen. Zonder riem, zonder poepzakje, zonder hondensnoepjes.

Dag, lieve hond. Wat hebben we van je genoten. Wat een geweldige, stabiele, vriendelijke, stoere hond was je. Wat was je mooi — met je krulstaart, je puntoren, je gekke sprongen en je eindeloze zwerftochten, totdat we je maar een tracker om deden.

Dank je voor het geduld dat je ons hebt geleerd. Voor de onvoorwaardelijkheid die je in ons wakker hebt gemaakt. Voor je liefde, je trouw, je haren, het geluid van je pootjes op het parket en de eeuwige afdruk van jouw hart in het onze.

Geboren worden, sterven — het hoort bij het leven. Vreugde bij een pril geluk, rouw bij een afscheid. En ieder beleeft dit op zijn of haar eigen manier.

Rouwen om een dier betekent voor mij rouwen om het gemis van een levendigheid die altijd dichtbij was. Een hond vraagt niets, oordeelt niet, altijd blij ons te zien, altijd wachtend op onze aandacht. Onvoorwaardelijke liefde.

En als dat wegvalt, lijkt het dagelijks leven leeg. Maar in die leegte blijft iets bestaan — een zachte aanwezigheid, voelbaar in herinneringen, in gewoontes, in de liefde zelf. Mijn hart is nu een beetje beurs, maar ik ken haar veerkracht en ik weet: Liefde sterft niet. Ze verandert alleen van vorm.  

En ja, zoals mijn dochter zei: een empty nest — maar bovenal een vervuld hart.

met dank aan Stichting My Martin. en Dierencrematorium Beverwijk

Heb je zelf een vraag over rouwen of verlies? Kijk hier 💗